Distinguished in Dispute Resolution 2016

Arbitrator of the Year Poland

2012

2011

2010

• Czy arbitraż jest tylko dla dżentelmenów?

Oczywiście, że nie. Jest również dla kobiet. Gdy parę lat temu w Szwecji chciałem opublikować tekst pt. „Arbitration is for gentlemen only" zakwestionowała go pani redaktor naczelna wydawnictwa, prawdopodobnie feministka, twierdząc, że tytuł pachnie męskim szowinizmem, nadto jest niepoprawny politycznie i sprzeczny z polityka wydawnictwa, które promuje "gender neutrality" - w wolnym (moim) tłumaczeniu - bezpłciowość.

Głowiłem się przez dwa tygodnie jak przemycić moje treści nie drażniąc uczuć szwedzkiej feministki. Przecież istnieją rzeczowniki mające sens jedynie w rodzaju męskim np: rycerz, muszkieter, ułan, huzar i, ciągle jeszcze - dżentelmen. Konsultowałem zagadnienie z językoznawcami, cudzoziemcami, native speakerami. Reakcją była powszechna wesołość, podszyta lekką bezradnością. Jak uspokoić szwedzką feministkę? Wykombinować coś à la "gentle women"? A może "gentle ladies" - skoro większość przemówień zaczyna się od słów: "Ladies and gentlemen..."

Po dwóch tygodniach zmagań znalazłem rozwiązanie. Zrobiłem przy słowie gentleman odsyłacz. W przypisie wyjaśniłem, że przez staromodne określenie gentleman autor niniejszego tekstu rozumie przedstawicieli społeczności arbitrażowej obojga płci. Gdy dyktowałem tę poprawkę mojej sekretarce drgnęły jej palce przy wpisywaniu ostatnich dwóch słów (both sexes). "Tego Panu na pewno nie puszczą" - zawyrokowała. Puścili.

A więc, dla kogo jest arbitraż?

Często arbitrażowi zarzuca się elitarność. Elitarność nie brzmi wcale źle. Brzmi dumnie. Sądy polubowne są dla dżentelmenów. Dżentelmeni przestrzegają zasad: dyskrecja, dotrzymywanie słowa, honor, poufność, szukanie kompromisu, nieodwołalność, dobrowolne wykonanie wyroku, szacunek dla dobrego imienia i reputacji firmy. Kultura rozprawy przewyższa zachowania znane z sądów powszechnych. Jeśli liczba dżentelmenów w biznesie wzrośnie, zwiększy się też liczba spraw. Dla nie-dżentelmenów pozostaje włóczenie się po korytarzach i salach sądów powszechnych przez wszystkie instancje.

Tę wiadomość warto przekazać przedsiębiorcom bezpośrednio, czasami ponad głowami ich prawników, albo obok nich. Powiedzieć im, że arbitraż jest: elegancki, kulturalny, modny. Ma atmosferę inną niż atmosfera sal sądowych i zatłoczonych korytarzy sądów powszechnych. Promując arbitraż należy mówić przedsiębiorcom wprost, że człowiek elegancki nie idzie do sądu powszechnego, gdzie może minąć się z przestępcą. Gdzie w korytarzu mijają go konwoje eskortujące zakutych w kajdanki ludzi, a ekipy telewizyjne zbierają się nie po to, aby zrobić wywiad z profesorem, czy autorytetem w dziedzinie arbitrażu, ale żeby sfilmować kolejnego aferzystę, albo polityka wmieszanego w niejasne interesy. Tę myśl pro-arbitrażową my, jako praktycy, również my, jako teoretycy, powinniśmy adresować szeroko, dużo dalej niż to robimy na naszych konferencjach arbitrażowych. To przedsiębiorca (czy to biznesman, czy bizneswoman) powinien sam powiedzieć swojemu prawnikowi: „Panie mecenasie, proszę wstawić w mój kontrakt klauzulę arbitrażową. Ja chcę iść do arbitrażu, nie do sądu.”

Międzynarodowy Arbitraż, Mediacja, ADR - mec. Piotr Nowaczyk 

Piotr Nowaczyk|Arbitraż